Điều kiện FCA (Free Carrier – Giao hàng cho người vận chuyển) là một trong những điều khoản phổ biến được sử dụng trong Incoterms 2020, mang đến giải pháp linh hoạt cho các giao dịch đa phương thức.
I. Khái niệm, đặc điểm chính và ví dụ cụ thể khi sử dụng điều kiện FCA
1. Khái niệm điều kiện FCA là gì?
FCA (Free Carrier) quy định trách nhiệm của bên bán chỉ bao gồm việc giao hàng cho người vận chuyển do bên mua chỉ định tại địa điểm do họ quy định (ví dụ: cảng, sân bay, kho). Sau khi hàng hóa được bàn giao cho người vận chuyển, bên bán hoàn toàn không chịu trách nhiệm về hàng hóa, bao gồm cả rủi ro mất mát hoặc hư hỏng.
2. Đặc điểm chính của FCA qui định
Bên bán: Chịu trách nhiệm vận chuyển hàng hóa đến địa điểm do bên mua chỉ định và bàn giao cho người vận chuyển. Cung cấp cho bên mua hóa đơn thương mại, hóa đơn vận tải nội địa và các chứng từ liên quan khác.
Bên mua: Chọn và ký hợp đồng vận chuyển quốc tế với người vận chuyển. Chịu trách nhiệm về hàng hóa từ khi hàng hóa được bàn giao cho người vận chuyển, bao gồm cả rủi ro mất mát hoặc hư hỏng. Chịu mọi chi phí vận chuyển quốc tế, bảo hiểm hàng hóa (nếu có) và các khoản phí liên quan khác. Hoàn thành thủ tục hải quan nhập khẩu tại quốc gia nhập khẩu.
3. Ví dụ thực tế khi áp dụng điều kiện FCA trong giao dịch quốc tế
Công ty X (Việt Nam) xuất khẩu cà phê sang công ty Y (Pháp) theo điều kiện FCA.
Công ty X:
- Sản xuất và đóng gói cà phê tại nhà máy ở Buôn Ma Thuột.
- Chọn và thanh toán chi phí vận chuyển nội địa từ nhà máy đến cảng Đà Nẵng.
- Cung cấp cho công ty Y hóa đơn thương mại, hóa đơn vận tải nội địa, chứng nhận xuất xứ C/O và các chứng từ liên quan khác.
- Chịu trách nhiệm rủi ro hàng hóa cho đến khi hàng hóa được xếp lên tàu tại cảng Đà Nẵng.
Công ty Y:
- Chọn và ký hợp đồng vận chuyển quốc tế với hãng tàu để vận chuyển cà phê từ cảng Đà Nẵng đến cảng Le Havre (Pháp).
- Thanh toán chi phí vận chuyển quốc tế, bảo hiểm hàng hóa và các khoản phí liên quan khác.
- Hoàn thành thủ tục hải quan nhập khẩu tại Pháp.
- Chịu rủi ro hàng hóa từ khi hàng hóa được xếp lên tàu tại cảng Đà Nẵng.
II. Ưu điểm và nhược điểm của FCA
1. Ưu điểm của điều kiện FCA
Linh hoạt: FCA phù hợp cho các giao dịch mua bán quốc tế đa dạng, với nhiều phương thức vận chuyển có thể được sử dụng (đường bộ, đường biển, đường hàng không).
Tiết kiệm chi phí: FCA có thể giúp bên bán tiết kiệm chi phí vận chuyển quốc tế, đặc biệt đối với các giao dịch có khoảng cách vận chuyển xa.
Kiểm soát: FCA mang đến cho bên mua sự kiểm soát nhiều hơn đối với quá trình vận chuyển quốc tế. Bên mua có thể lựa chọn người vận chuyển quốc tế phù hợp với nhu cầu và yêu cầu của họ.
2. Nhược điểm của điều kiện FCA
Rủi ro: Bên mua chịu rủi ro hàng hóa từ khi hàng hóa được bàn giao cho người vận chuyển. Do đó, bên mua cần cẩn trọng lựa chọn người vận chuyển uy tín và mua bảo hiểm hàng hóa để bảo vệ quyền lợi của họ.
Phức tạp: FCA có thể phức tạp hơn so với các điều khoản Incoterms khác, đặc biệt đối với các doanh nghiệp không quen thuộc với các quy trình vận chuyển quốc tế. Bên mua cần có kiến thức về các quy định hải quan, thủ tục vận chuyển và các yêu cầu liên quan khác để thực hiện giao dịch thành công.
III. So sánh điều khoản FCA với các điều khoản Incoterms khác
Điều khoản | Chi phí | Rủi ro | Bảo hiểm | Thủ tục hải quan | Phù hợp cho |
EXW | Bên mua | Bên mua | Tự mua (nếu muốn) | Bên mua |
Giao dịch nội địa, hàng hóa cồng kềnh, nặng
|
FCA | Bên mua (vận chuyển nội địa) | Bên mua | Tự mua (nếu muốn) | Bên mua |
Giao dịch đa phương thức, tiết kiệm chi phí
|
CPT | Bên bán (vận chuyển chính) | Bên bán đến khi vượt qua lan can tàu/cửa bến tàu/biên giới | Tự mua (nếu muốn) | Bên mua |
Giao dịch đa phương thức, đơn giản
|
CIP | Bên bán (vận chuyển chính + bảo hiểm tối thiểu) | Bên bán đến khi vượt qua lan can tàu/cửa bến tàu/biên giới | Bên bán mua bảo hiểm tối thiểu | Bên mua |
Giao dịch đa phương thức, an toàn hơn CPT
|
DAT | Bên bán (vận chuyển chính + dỡ hàng tại bến) | Bên bán đến khi dỡ hàng tại bến | Tự mua (nếu muốn) | Bên mua |
Cần dỡ hàng tại bến
|
DAP | Bên bán (vận chuyển chính + dỡ hàng tại địa điểm) | Bên bán đến khi dỡ hàng tại địa điểm | Tự mua (nếu muốn) | Bên mua |
Cần dỡ hàng tại địa điểm
|
DPU | Bên bán (vận chuyển chính + dỡ hàng tại địa điểm) | Bên bán đến khi dỡ hàng tại địa điểm | Tự mua (nếu muốn) | Bên mua |
Cần dỡ hàng tại địa điểm, không cần thủ tục hải quan nhập khẩu
|
DDP | Bên bán (tất cả chi phí) | Bên bán đến khi giao hàng tại địa điểm | Bên bán mua bảo hiểm và hoàn thành thủ tục hải quan nhập khẩu | Bên mua |
Mức độ trách nhiệm cao nhất cho bên bán
|
IV. Khi nào nên chọn điều kiện FCA
Các trường hợp bạn có thể cân nhắc để chọn điều khoản FCA trong Incoterms 2020 :
- Khi bên bán muốn tiết kiệm chi phí vận chuyển quốc tế.
- Khi bên mua muốn kiểm soát nhiều hơn quá trình vận chuyển quốc tế.
- Khi giao dịch liên quan đến vận chuyển đa phương thức.
- Khi bên mua có kinh nghiệm và quen thuộc với các quy trình xuất nhập khẩu.
V. Lưu ý khi sử dụng điều kiện FCA
Sau khi trải qua nhiều vấn để liên quan đến điều kiện FCA, Vestal Shipping tổng hợp được các lưu ý như sau quý bạn đọc cần nên tránh:
- Hai bên mua bán cần giao tiếp rõ ràng về các điều khoản và trách nhiệm liên quan đến FCA trong hợp đồng mua bán.
- Bên mua cần lựa chọn người vận chuyển quốc tế uy tín và có kinh nghiệm.
- Bên mua nên mua bảo hiểm hàng hóa để bảo vệ quyền lợi của họ.
- Bên mua cần tuân thủ các quy định hải quan của quốc gia nhập khẩu.
Điều kiện FCA trong Incoterms 2020 là một lựa chọn linh hoạt, hiệu quả và tiết kiệm chi phí cho các giao dịch mua bán quốc tế. Tuy nhiên, doanh nghiệp cần hiểu rõ ưu điểm, nhược điểm và lưu ý khi sử dụng FCA để đảm bảo giao dịch thành công và giảm thiểu rủi ro.