Phân Tích Chi Tiết Điều Kiện FOB (Free On Board) Trong Incoterms 2020

Là một phần cốt lõi của Bộ quy tắc Incoterms 2020, điều kiện FOB (Free On Board – Giao Hàng Lên Tàu) đóng vai trò trung tâm trong việc phân định trách nhiệm và rủi ro giữa bên bán và bên mua trong các giao dịch mua bán quốc tế. Nhờ sự linh hoạt và dễ dàng áp dụng, điều khoản FOB nổi lên như một lựa chọn phổ biến được ưa chuộng bởi nhiều doanh nghiệp trong nhiều lĩnh vực.

I. Khái Niệm và Vai Trò Chính của điều kiện FOB

1. Khái niệm FOB là gì?

FOB (Free On Board – Giao Hàng Lên Tàu) quy định trách nhiệm của bên bán là giao hàng lên boong tàu tại cảng do họ chỉ định. Sau khi hàng hóa được đặt lên boong tàu một cách an toàn và đúng quy trình, rủi ro và trách nhiệm đối với hàng hóa sẽ chuyển sang bên mua.

2. Vai trò của điều kiện FOB

Tăng tính linh hoạt: FOB mang đến cho bên bán sự linh hoạt trong việc lựa chọn cảng bốc hàng, giúp họ tối ưu hóa chi phí vận chuyển nội địa và nâng cao hiệu quả logistics.

Giảm thiểu rủi ro: FOB giúp giảm thiểu rủi ro cho bên bán sau khi hàng hóa được giao lên tàu. Bên bán không còn chịu trách nhiệm cho hàng hóa trong quá trình vận chuyển trên biển, bao gồm rủi ro mất mát, hư hỏng hoặc chậm trễ.

Dễ dàng thực hiện: FOB là điều khoản dễ hiểu và dễ thực hiện, phù hợp với cả doanh nghiệp lớn và nhỏ, ít kinh nghiệm trong giao thương quốc tế.

Điều kiện FOB trong Incoterms 2020

II. Chi tiết về điều kiện FOB trong giao dịch quốc tế

1. Đối với bên bán, điều kiện FOB quy định:

• Cung cấp hàng hóa đúng theo hợp đồng tại kho hoặc nhà máy của họ.
• Chịu trách nhiệm vận chuyển hàng hóa từ kho hoặc nhà máy của họ đến cảng do họ chỉ định.
• Chọn và ký hợp đồng với hãng tàu để vận chuyển hàng hóa.
• Thanh toán chi phí xếp hàng và đưa hàng lên boong tàu tại cảng bốc hàng.
• Cung cấp cho bên mua hóa đơn thương mại, hóa đơn vận tải và các chứng từ liên quan khác.
• Chịu rủi ro và trách nhiệm đối với hàng hóa từ kho hoặc nhà máy của họ đến khi hàng được đặt lên boong tàu tại cảng bốc hàng.

2. Đối với bên mua:

• Chịu trách nhiệm và rủi ro cho hàng hóa từ khi hàng được đặt lên boong tàu tại cảng bốc hàng.
• Tự chi trả mọi chi phí vận chuyển từ cảng bốc hàng đến cảng dỡ hàng, bao gồm chi phí bảo hiểm hàng hóa, dỡ hàng tại cảng dỡ hàng và các khoản phí liên quan khác.
• Hoàn thành thủ tục hải quan nhập khẩu tại nước đến.

3. Thời điểm giao hàng

Theo điều kiện FOB, thời điểm giao hàng được xác định là khi hàng hóa được đặt an toàn lên boong tàu tại cảng do bên bán chỉ định. Lúc này, hóa đơn vận tải (Bill of Lading – B/L) sẽ được cấp cho bên mua, đánh dấu việc chuyển giao trách nhiệm và rủi ro đối với hàng hóa.

4. Về thanh toán chi phí

Bên bán thường chỉ chịu trách nhiệm chi phí vận chuyển nội địa và chi phí xếp hàng lên tàu. Các chi phí vận chuyển quốc tế, bao gồm cước vận tải biển, bảo hiểm hàng hóa và dỡ hàng tại cảng dỡ hàng, thường do bên mua chịu trách nhiệm. Việc phân chia chi phí này giúp giảm thiểu rủi ro cho bên bán và mang lại sự linh hoạt cho bên mua trong việc lựa chọn nhà vận chuyển và phương thức vận chuyển phù hợp.

5. Ví dụ minh hoạ thực tế khi sửa dụng FOB

Công ty X (Việt Nam) xuất khẩu dệt may sang công ty Y (Pháp) theo điều kiện FOB.

Công ty X cần:

• Chịu trách nhiệm vận chuyển hàng dệt may từ nhà máy ở TP. Hồ Chí Minh đến cảng Hải Phòng bằng xe tải.
• Chọn và ký hợp đồng với hãng tàu để vận chuyển hàng dệt may từ cảng Hải Phòng đến cảng Le Havre (Pháp).
• Thanh toán chi phí vận chuyển nội địa và chi phí xếp hàng lên tàu tại cảng Hải Phòng.
• Cung cấp cho công ty Y hóa đơn thương mại, hóa đơn vận tải và các chứng từ liên quan khác.
• Chịu rủi ro và trách nhiệm đối với hàng hóa từ nhà máy ở TP. Hồ Chí Minh đến khi hàng được đặt lên boong tàu tại cảng Hải Phòng.

Công ty Y cần:

• Chịu trách nhiệm và rủi ro cho hàng hóa từ khi hàng được đặt lên boong tàu tại cảng Hải Phòng.
• Tự chi trả mọi chi phí vận chuyển từ cảng Hải Phòng đến cảng Le Havre, bao gồm chi phí bảo hiểm hàng hóa, dỡ hàng tại cảng Le Havre và các khoản phí liên quan khác.
• Hoàn thành thủ tục hải quan nhập khẩu tại Pháp.

6. Lưu ý khi sử dụng điều kiện FOB

Rủi ro đối với hàng hóa được chuyển giao từ bên bán sang bên mua tại thời điểm hàng hóa được đặt lên boong tàu. Điều này có nghĩa là nếu hàng hóa bị mất mát hoặc hư hỏng sau khi được xếp lên tàu, bên mua sẽ chịu trách nhiệm tổn thất. Do đó, bên mua nên mua bảo hiểm hàng hóa để bảo vệ bản thân khỏi rủi ro trong quá trình vận chuyển.

III. So Sánh Điều Khoản FOB với các điều khoản khác trong Incoterms 2020